TÍNH KHÔNG CỦA VẠN VẬT: QUÁN CHIẾU KHOA HỌC HIỆN ĐẠI BẰNG CÁC NGUYÊN LÍ CỦA PHẬT GIÁO – Nguyễn Hoàng Hải – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội

Trong bối cảnh nhiều người vẫn cho rằng khoa học và tôn giáo đứng ở hai chiến tuyến – một bên là lí tính, một bên là đức tin – “Tính không của vạn vật: Quán chiếu khoa học hiện đại bằng các nguyên lí của Phật giáo” cho thấy một con đường khác: đối thoại, soi chiếu và bổ sung cho nhau.

Với nền tảng nhiều năm giảng dạy các học phần về khoa học đương đại, triết học khoa học tự nhiên và Phật giáo tại Đại học Quốc gia Hà Nội, Nguyễn Hoàng Hải viết cuốn sách này như kết quả của một hành trình suy tư dài, nơi tri thức khoa học và trí tuệ Phật giáo gặp gỡ trong một tầm nhìn chung về thực tại.

Tác giả lựa chọn ba nguyên lí Phật giáo mà ông cho là cốt lõi nhất – duyên khởi, sự khổ và trung đạo – để quán chiếu vào các lĩnh vực khoa học hiện đại: từ thế giới vật chất vi mô, sự sống, cơ thể con người cho đến ý thức. Duyên khởi cho thấy không có sự vật, hiện tượng nào tồn tại độc lập; tất cả đều phụ thuộc vào vô số nhân và duyên luôn biến đổi. Trên nền tảng đó, tính không được hiểu như sự vắng mặt của một bản chất tự thân, cố định – mọi thứ chỉ là mạng lưới quan hệ và quá trình. Sự khổ được giải thích như hệ quả của ảo tưởng về bản ngã bất biến, trong khi trung đạo và Bát chính đạo mở ra con đường thoát khổ, tránh mọi cực đoan trong nhận thức và hành động.

Điểm đặc sắc của cuốn sách nằm ở cách tác giả triển khai tư tưởng này qua từng “tầng” của vũ trụ. Ở thế giới vật chất, ông gợi lại những phát hiện của vật lí hiện đại: cơ học lượng tử, lưỡng tính sóng – hạt, nguyên lí bất định, cấu trúc vi mô của hạt và trường… để cho thấy vật chất không hề “rắn chắc” và độc lập như trực giác thường ngày. Ở cấp độ sự sống và cơ thể, ông phân tích sự cộng sinh, phụ thuộc lẫn nhau giữa gene, tế bào, vi sinh vật và môi trường, cho thấy cái gọi là “cơ thể ta” thực chất là một hệ sinh thái liên kết chằng chịt. Ở cấp độ ý thức, ông bàn về cách bộ não kiến tạo thực tại từ những lát cắt rất mỏng của thông tin giác quan – ý thức chỉ là mô hình mà não xây dựng để có thể dự đoán và thích ứng, chứ không phải tấm gương phản chiếu trung lập.

Bố cục của cuốn sách được chia làm 5 chương:

Chương 1: Trình bày sơ lược về nền văn minh Ấn Độ trước khi Phật giáo ra đời, sự cải cách của Phật giáo trên nền tảng của Ấn Độ giáo, sự phát triển của Phật giáo ở Ấn Độ và ở Việt Nam và các nguyên lí của Phật giáo.

Chương 2: Trình bày tính không của vật chất thông qua lí thuyết về nguyên tử và các hạt hạ nguyên tử.

Chương 3: Trình bày tính không ở sự sống nói chung.

Chương 4: Tính không trong cơ thể con người ở ba mức độ: cơ thể, tế bào và DNA.

Chương 5: Tính không của ý thức con người. Ý thức phát triển từ các nhận thức cơ bản, là trí tuệ tập thể ở các mức độ cấu trúc khác nhau.

Cuốn sách không chỉ dành cho những ai yêu thích Phật giáo hay triết học, cuốn sách còn là tài liệu cho những người đam mê khoa học, mong muốn khám phá sự gắn kết giữa tôn giáo và lý trí, giữa niềm tin và kiến thức.

Sách do Omega+ và Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội hợp tác xuất bản.

THÔNG TIN TÁC GIẢ

Tốt nghiệp cử nhân Vật lí tại Đại học Tổng hợp Hà Nội, tiếp đó bảo vệ luận văn thạc sĩ về Khoa học Vật liệu tại Đại học Bách khoa Hà Nội và luận án tiến sĩ vật lí tại Đại học Grenoble, Cộng hòa Pháp.

Ông tham gia nghiên cứu và giảng dạy vật lí, Triết học khoa học, Khoa học và Phật giáo tại nhiều cơ sở giáo dục đại học uy tín. Trong công việc học thuật, ông theo đuổi định hướng liên ngành, nhằm kiến tạo những đối thoại sâu sắc giữa tư duy khoa học hiện đại, triết học và các nguyên lý Phật giáo.

***

TÍNH KHÔNG CỦA VẠN VẬT: QUÁN CHIẾU KHOA HỌC HIỆN ĐẠI BẰNG CÁC NGUYÊN LÍ CỦA PHẬT GIÁO

Tác giả: Nguyễn Hoàng Hải

Nhà xuất bản: NXB Đại Học Quốc gia Hà Nội

***

Thông tin sách:

Hình thức: Bìa mềm tay gấp

Khổ sách: 16 x 24

Số trang: 440 trang

Năm phát hành: 2025

Mã ISBN: 978-604-43-2534-7

***

#binhbanbook #book #sach #Tính_không_của_vạn_vật #Nguyễn_Hoàng_Hải #NXB_Đại_học_Quốc_gia_Hà_Nội #Khoa_học_và_Phật_giáo