ĐỊNH LÝ CUỐI CÙNG CỦA FERMAT – Simon Singh – Phạm Văn Thiều, Phạm Việt Hưng dịch – NXB Trẻ

“xn + yn = zn, trong đó n = 3, 4, 5… vô nghiệm

Tôi đã có một chứng minh thực sự tuyệt vời cho mệnh đề này, nhưng do lề quá hẹp không thể viết hết ra được.”

Với những dòng viết tay đó, nhà toán học người Pháp ở thế kỷ XVII Pierre de Fermat đã chính thức buông lời thách đấu đối với những thế hệ sau ông. Thoạt nhìn thì cái được gọi là Định lý cuối cùng của Fermat có vẻ khá đơn giản; thế nhưng việc chứng minh nó đã trở thành Chiếc Chén Thánh của toán học, làm khổ sở những bộ óc thông minh nhất trong suốt hơn 350 năm. Trong cuốn sách Định lý cuối cùng của Fermat, Simon Singh đã kể lại câu chuyện cực kỳ hấp dẫn của hành trình đi tìm chén thánh, về những cuộc đời đã hiến trọn cho nó, hy sinh vì nó, cũng như được cứu vớt nhờ nó. Đây đúng là một câu chuyện làm mê đắm lòng người sẽ thay đổi hoàn toàn quan niệm của bạn về toán học.

Câu chuyện về Định lý cuối cùng của Fermat là một câu chuyện độc nhất vô nhị. Cho tới lúc gặp Andrew Wiles, tôi đã biết rằng đó thật sự là một trong những trang sử vì đại nhất của những nỗ lực khoa học và học thuật. Mùa hè năm 1993, tôi đã nhìn thấy những tiêu đề lớn đưa toán học lên trang nhất của những tờ báo tầm cỡ quốc gia trên khắp thế giới, loan báo việc chứng minh định lý này. Vào thời điểm ấy, tôi chỉ có một hồi ức lờ mờ về Định lý cuối cùng của Fermat, nhưng đã thấy ngay rằng đó là một cái gì rất đặc biệt, rất hợp với một cuốn phim trong chương trình Horizon.

Tôi đã dành thì giờ trong những tuần lễ tiếp theo để nói chuyện với nhiều nhà toán học: những người có liên hệ gần gũi với câu chuyện này, hoặc gần gũi Andrew, hoặc những người chỉ đơn giản là đã chia sẻ sự xúc động khi chứng kiến một thời điểm vĩ đại trong lĩnh vực hoạt động của họ. Tất cả đã rộng lượng chia sẻ những hiểu biết sâu sắc của họ về lịch sử toán học, và kiên nhẫn nói chuyện với tôi mặc dù kiến thức về toán học của tôi quá kém cỏi so với những khái niệm về những vấn đề có liên quan.

Vấn đề nhanh chóng trở nên rõ ràng rằng đây có lẽ là một đề tài mà trên thế giới chỉ có khoảng 5, 6 người có thể hiểu được một cách thấu đáo và đầy đủ. Trong một thời gian, tôi đã băn khoăn không biết mình có điên rồ khi định làm một cuốn phim về đề tài này. Nhưng từ những nhà toán học mà tôi trò chuyện, tôi đã hiểu được lịch sử phong phú và ý nghĩa sâu sắc hơn của định lý Fermat đối với toán học cũng như đối với những người làm toán, và cuối cùng tôi cũng nhận được ra câu chuyện thật sự nằm ở đâu.

***

ĐỊNH LÝ CUỐI CÙNG CỦA FERMAT

Tác giả: Simon Singh

Dịch giả: Phạm Văn Thiều, Phạm Việt Hưng

Nhà xuất bản: NXB Trẻ

***

Thông tin sách:

Hình thức: Bìa mềm

Khổ sách: 14,5×20,5 cm

Số trang: 400 trang

Năm phát hành: 2025