CUỘC NỔI DẬY CỦA NHÀ TÂY SƠN – George Dutton – Lê Nguyễn dịch – DT Books

Cuộc nội chiến giữa nhà Nguyễn và nhà Tây Sơn trong lịch sử Việt Nam là một trong những giai đoạn gây nhiều tranh cãi và có nhiều cách nhìn khác nhau. Trong thời gian dài, phong trào Tây Sơn được nhìn nhận như một cuộc nổi dậy của nông dân chống lại sự bóc lột, mang lại công bằng xã hội. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây, đặc biệt từ các học giả phương Tây dựa trên tư liệu quốc tế, đã đưa ra nhiều nhận định mới, thách thức các quan điểm cũ. Tác phẩm *The Tây Sơn Uprising* của giáo sư George Dutton là một trong những công trình tiêu biểu cho xu hướng nghiên cứu này. Qua việc khai thác tư liệu phong phú từ các văn khố Pháp và các ngôn ngữ khác, Dutton cung cấp cái nhìn đa chiều và phức tạp hơn về phong trào Tây Sơn.

Dutton cho rằng nhà Tây Sơn thực chất không phải là phong trào cách mạng nông dân như thường được mô tả. Người nông dân chỉ đóng vai trò hậu cần, bị bóc lột lao dịch và không thực sự được cải thiện đời sống. Phong trào này, theo Dutton, mang tính cơ hội nhiều hơn là lý tưởng chính trị, khi họ lợi dụng các tầng lớp xã hội, bao gồm cả những “kẻ sống bên lề”, để củng cố lực lượng mà không có chiến lược dài hạn rõ ràng. Ông cũng phân tích kỹ lưỡng mối quan hệ giữa nhà Tây Sơn với các nhóm thiểu số như người Hoa, người Chăm, Khmer và người Âu. Đặc biệt, ông nhấn mạnh sự hợp tác thực dụng giữa Tây Sơn và hải tặc Trung Hoa trong việc kiểm soát vùng biển, thu lợi tài chính và hỗ trợ chiến tranh.

Tác giả nhận định rằng các lãnh tụ Tây Sơn là những chính trị gia thực dụng, không có triết lý cải cách sâu sắc, chỉ sử dụng các công cụ và cơ hội sẵn có để phục vụ mục tiêu quyền lực. Dutton miêu tả họ như những “diễn viên phụ không kịch bản” trên sân khấu chính trị rối ren cuối thế kỷ XVIII, hành động theo tình huống chứ không theo một viễn kiến quốc gia rõ ràng. Tuy nhiên, riêng với Nguyễn Huệ, tức Quang Trung, Dutton dành sự kính trọng khi ông cho rằng chiến công chống quân Thanh năm 1788 đã đưa ông vào hàng ngũ anh hùng dân tộc, sánh ngang với Hai Bà Trưng, Trần Hưng Đạo hay Lê Lợi. Sự nghiệp quân sự của ông được xem là đóng góp nổi bật nhất cho đất nước.

Bản dịch tiếng Việt của tác phẩm này là một công việc khó khăn vì phải chuyển tải khái niệm, ngôn ngữ và bối cảnh phương Tây sang xã hội Việt Nam thế kỷ XVIII. Người dịch cần am hiểu sâu sắc lịch sử để vừa truyền đạt đúng tinh thần tác giả, vừa hiệu chỉnh những chỗ chưa chính xác. Với 764 chú thích trong hơn 300 trang, tác phẩm cung cấp lượng tư liệu lớn và hệ thống hóa lại nhiều khía cạnh lịch sử vốn bị bỏ quên hoặc hiểu sai, góp phần làm phong phú thêm diễn ngôn học thuật về thời kỳ đầy biến động này.
***
CUỘC NỔI DẬY CỦA NHÀ TÂY SƠN
Tác giả: George Dutton
Dịch giả: Lê Nguyễn
Nhà phát hành: DT Books
Nhà xuất bản: NXB Tổng Hợp TPHCM
ISBN: 978-604-58-9163-6
***
Thông tin sách:
Hình thức: Bìa mềm
Số trang: 454 trang
Kích thước: 15.5×23 cm
Năm phát hành: 2025
***
#binhbanbook #sach #book #Cuộc_Nổi_Dậy_Của_Nhà_Tây_Sơn #George_Dutton #DT_Books