HƠI THỞ TRONG BÀN TAY – Thái Hạo – Khai Tâm – NXB Đà Nẵng

Ban đầu tôi đã định đặt tên cho cuốn sách đầu tay của mình là Tiếng cuốc để ghi dấu kỷ niệm với người bạn vong niên – “tay khuyến nông”, nhà nghiên cứu ngôn ngữ và văn hóa Hoàng Tuấn Công – khi câu chuyện anh kể đã gợi hứng cho tôi ghi lại mà thành một đoản văn được đưa vào tập sách nhỏ này. Tiếng cuốc chính là tiếng của loài chim cuốc nay đã nén chặt trong cổ họng vì cuộc tồn sinh đầy hiểm nạn rình rập trước những đổi thay dữ dội của môi trường, lòng người và thời cuộc. Tiếng cuốc cũng là tiếng người, tiếng nước, cùng “một lứa bên trời lận đận”…

Với tình yêu dành cho quốc ngữ, cuốn sách nhỏ này là một cố gắng của tôi trong việc muốn mang đến cho bạn đọc một thực hành tiếng Việt: giản dị, trong sáng, hiện đại, và đẹp – mà bản thân luôn đòi hỏi và mong muốn, trước tình cảnh tiếng Việt đang bị tàn phá nặng nề, dù có thể tôi chẳng bao giờ đạt đến được.

Bạn có thể gọi đây là tản văn, tạp văn, ký hay bút ký, tùy lòng. Riêng tôi, tôi chỉ muốn xem nó như những ghi chép hàng ngày về những gì thân thuộc chung quanh, và gọi cho cô đúc bằng một chữ, là Ghi. Một con cóc, con gà, dòng sông và ngọn núi, một chuyến đi xa, một lần trở về; một dáng người quen, một sớm đầu Đông…, đó một là thứ văn gần, “viết dưới hiên nhà”. Vì thế, ở đây, thi thoảng bạn có thể chỉ gặp một mẩu chuyện, một khoảnh khắc, nằm gọn trên một trang sách. Tôi không có mục đích theo đuổi những điều to tát hay những vấn đề đại sự, cũng không theo đuổi một lối văn tân kỳ bí hiểm, mà chỉ muốn thấy con chữ thân quen cựa quậy trước những cái-hàng-ngày.

Cái hàng ngày, là những còn và mất, những lành và vỡ, những trong và đục…, như những mảnh vụn lóng lánh nhưng sắc nhọn; nhỏ như những miếng gương vỡ trong bàn tay, vẫn có thể soi lòng mà không thôi gợi nhức buốt. Đó là kỳ vọng tôi gửi đi cùng những trang sách, mỗi khi nghĩ đến hình ảnh chúng đang được lật trên tay người đọc…

“Cái bóng của độc giả luôn đổ xuống trang giấy từ sau lưng tác giả”, tôi đã viết cuốn sách này với sự liên đới phập phồng ấy. Nó dành cho tất cả, từ một em bé lớp 3 đến những sinh viên đại học, từ một bác nông dân đến những thầy cô giáo. Vì, tôi tin, ai cũng có một người thân, một dáng quê, một âu lo, một nếp ngày, một vạt cỏ… thầm thì trong cõi lòng mà luôn muốn gọi thành tên.

Nhưng rồi, cuối cùng cuốn sách đã mang một cái tên khác mà bạn đã thấy, như một tiếng gọi khác chợt đến trong cõi lòng mình. Dù thế, những gì tôi đã viết trong Lời bạt này vẫn là nghĩ suy thường trực chưa tan.

– Thái Hạo